Bouw je eigen kamado: veilig, goedkoop en van gerecyclede materialen
Een kamado nabouwen met gerecyclede materialen kan prima, mits je de juiste keuzes maakt en veiligheid centraal zet. In deze uitgebreide gids doorlopen we de belangrijkste onderdelen van bouw en gebruik: ontwerp, materialen, isolatie, ventilatie, afdichting en het eerste gebruik. Waar mogelijk wijzen we door naar verdiepende informatie over specifieke onderwerpen.
Wat is een praktische aanpak?
Een succesvolle DIY kamado bestaat uit drie lagen: een stevige buitenmantel, een goed geïsoleerde keramische binnenkomponent en een betrouwbare kook- en ventilatie-opstelling. Het doel is warmte vasthouden en reguleren, met materialen die hoge temperaturen aankunnen. Lees eerst onze algemene toelichting over wat is een kamado als je nog niet vertrouwd bent met de basisprincipes.
Benodigde materialen en gereedschap
- Buitenmantel: een stalen trommel of oude ovenbehuizing (geen gecomprimeerde gasflessen; gevaarlijk!) of een metalen frame van gerecyclede materialen.
- Binnenlaag: vuurvaste stenen (firebricks) of keramische tegels hergebruikt uit sloopwerk. Deze vormen de hittebestendige kom.
- Isolatie: keramische vezelplaat, perliet of vermiculiet gemengd met cement (refractair mortel). Keramische vezel is dunner en efficiënter; perliet/vermiculiet zijn goedkoper en veilig in combinatie met mortel.
- Kookrooster en deflector: gietijzeren of RVS roosters uit oude fornuizen of barbecues; hitteblok van firebricks of een metalen hitteschild bekleed met vuurvaste stenen.
- Ventilatie en afdichting: verstelbare luchttoevoer (luchtregelaar of damper) en hittebestendige pakking (bijv. glasvezeldraad of commerciële kamado-gasket).
- Extra: hittemeter/thermometer, pootjes/onderstel van onbrandbaar materiaal, gereedschap: slijptol, boormachine, hittebestendige kit en refractaire mortel.
Veiligheidsvoorzorgsmaatregelen
Voordat je begint: gebruik nooit een oude gasfles of drukvat tenzij professioneel gekeurd en veilig gemaakt. Snijd geen drukhouders zonder de juiste expertise. Werk buiten of in goed geventileerde ruimte, draag beschermende kleding en een stofmasker bij het zagen of mengen van isolatiematerialen. Raadpleeg onze veiligheidsrichtlijnen voor kamado-gebruik voordat je je project in gebruik neemt.
Stappenplan: van idee naar werkende kamado
- Ontwerp en maatvoering: bepaal de gewenste diameter en capaciteit. Houd rekening met de beschikbare ruimte en het gewicht; een kamado kan zwaar worden wanneer bekleed met stenen en isolatie.
- Voorbereiden van de buitenmantel: maak een stevige, stabiele basis. Gebruik een metalen trommel of een bestaand staalframe en zorg voor een vlakke ondergrond. Plaats pootjes of een onderstel van beton of onbrandbaar staal.
- Opbouwen van de binnenkom: plaats de vuurvaste stenen in een komvorm of bouw een binnenkom met refractaire mortel. Laat voegen goed uitharden volgens de mortel-instructies.
- Isolatie aanbrengen: vul de ruimte tussen de buitenmantel en de vuurvaste binnenkom met perliet/vermiculiet of monteer keramische vezelplaten. Zorg voor een gelijkmatige laag van minstens enkele centimeters; dit maakt het warmtebehoud mogelijk dat een kamado kenmerkt.
- Monteren van de deksel: maak een deksel die goed past en aansluit op de kom. Gebruik een hittebestendige pakking rondom de rand om warmteverlies te beperken. Test de pasvorm en maak waar nodig kleine aanpassingen.
- Ventilatie en regelsysteem: installeer een onder- en bovenventiel (luchttoevoer en schoorsteen). Een verstelbare damper of roterende plaat biedt precieze temperatuurcontrole — zie ook temperatuurbeheersing voor tips over finetuning.
- Kookrooster en hitteschild: leg een hitteschild van firebricks of een metalen diffuser om directe hitte van houtskool te verspreiden. Plaats het rooster op geschikte afstand voor je gewenste kookmethode.
- Eerste inbranding en testen: voer een gecontroleerde eerste burn-in uit met weinig houtskool om vocht uit de mortel en isolatie te verwijderen. Controleer op rookgeuren, scheuren of lekkage van lucht en repareer waar nodig.
Tips voor gebruik en afstemming
- Begin met korte sessies en bouw langzaam op naar hogere temperaturen om scheuren in refractair materiaal te voorkomen.
- Gebruik vaste houtskool of houtsoorten die geschikt zijn voor roken; lees meer over brandstof en rookhout voor keuze en smaakinvloeden.
- Meet en leer: installeer een betrouwbare thermometer en houd je luchtschuiven nauwkeurig bij. Voor technieken en recepten zie bereidingstechnieken.
- Onderhoud is belangrijk: reinig as regelmatig en inspecteer afdichtingen en isolatie; meer tips vind je op onderhoud en schoonmaak.
Veelgemaakte fouten en hoe ze te vermijden
Een paar valkuilen die je wilt vermijden:
- Gebruik van niet-hittebestendige materialen dicht bij de vuurbron. Vermijd hout of plastics in de hittezone.
- Onvoldoende isolatie: dit zorgt voor slechte temperatuurstabiliteit en verhoogd houtskoolverbruik.
- Slechte ventilatie-oplossingen die geen fijne regeling toelaten. Investeer in een damper die je nauwkeurig kunt bijstellen.
- Te snel hoge temperaturen tijdens inbranding: dit kan mortel en tegels doen barsten.
Alternatieven en vervolgstappen
Als zelf bouwen te veel werk of risico lijkt, overweeg een tweedehands kamado of begin met een eenvoudige, gerecyclede drum-smoker als tussenstap. Voor inspiratie en slimme toepassingen van kamado-as en restmaterialen, lees ons artikel wat te doen met kamado-as. Voor wie zijn DIY-kamado beter wil afstellen op smaak en technieken, zijn verdere artikelen over accessoires en tools en de onzichtbare smaakmakers aan te raden: accessoires en tools en de onzichtbare smaakmakers.
Slotwoorden
Een zelfgebouwde kamado kan een duurzaam en bevredigend project zijn dat veel smaak en plezier oplevert, mits je verstandig omgaat met materiaalkeuze en veiligheid. Neem de tijd om te plannen, gebruik geschikte hittebestendige materialen en test uitgebreid voor je gasten uitnodigt. Met aandacht voor isolatie, ventilatie en afdichting maak je een functionele keramische grill die dichtbij de capaciteiten van commerciële kamado's komt — en dat met gerecyclede materialen en creatief vakmanschap.
